Koos Bekker – twórca międzynarodowego imperium – artykuł ekspercki

Naspers to międzynarodowy koncern mediowy mający swoją siedzibę w Republice Południowej Afryki. Jest to największa grupa mediowa, powstała poza Stanami Zjednoczonymi. Działalność spółki od wielu lat koncentruje się w obszarze płatnej telewizji, Internetu, a ostatnio również e-commerce. Twórcą sukcesu Naspers jest Koos Bekker, który w latach 1997 – 2014 pełnił funkcję jej CEO. W 2001 roku dokonał on transakcji, która uznawana jest za najbardziej spektakularną inwestycję venture capital w historii – zakupu akcji spółki Tencent. Przedstawiamy historię Koosa Bekkera – utalentowanego managera i inwestora, który przekształcił południowoafrykańskiego wydawcę prasy w globalny wehikuł inwestycyjny.

 
 
Koos Bekker
 
 

Jacobus Petrus Koos Bekker urodził się 14 grudnia 1952 r. w Potchefstroom w RPA. Dorastał na farmie w mieście Heidelberg, w prowincji Gauteng, SA (South Africa). W szkole średniej uczęszczał do Hoer Volkskool Heidelberg w RPA. Uzyskał tytuły licencjata w dziedzinie literatury i w dziedzinie prawa na Uniwersytecie Stellenbosch, odpowiednio w 1972 i 1975 roku. W 1978 r. uzyskał tytuł LLB na University of Witwatersrand. Następnie w 1984 r. uzyskał tytuł MBA studiując w Columbia Business School w Nowym Jorku.
 
 
Podczas studiów w Columbia Business School zainteresował się rosnącym rynkiem telewizji kablowej, a po powrocie w 1986 roku do RPA dołączył do spółki Naspers i doprowadził do założenia M-Net, pierwszego dostawcy płatnej telewizji założonego poza Stanami Zjednoczonymi.

 
Dotychczasowa działalność Naspers (wtedy jeszcze pod nazwą Nasionale Pers) polegała na wydawaniu prasy i książek. Spółka powstała w 1915 roku, a od lat 50-tych była w znacznym stopniu narzędziem partii rządzącej, popierając politykę segregacji rasowej w swoich publikacjach. Utworzenie wraz z innymi podmiotami z RPA spółki M-Net było krokiem milowym w rozwoju Naspersa. W 1990 roku M-Net zadebiutowała na giełdzie w Johannesburgu. W 1993 roku M-Net została podzielona na dwie spółki: sama sieć M-Net stała się wyłącznie płatną stacją telewizyjną, natomiast działalność w zakresie zarządzania abonentami, dystrybucji sygnału i telefonii komórkowej została połączona w nowej spółce o nazwie MultiChoice Limited (później przemianowaną na MIH Holdings Limited). Obecnie M-Net jest dostępny w 48 krajach, obsługując ponad 7 milionów abonentów. Dzięki zyskom uzyskiwanym z działalności telewizyjnej nastąpił dynamiczny rozwój spółki Naspers, która zadebiutowała na giełdzie w Johannesburgu w dniu 12 września 1994 roku. Zaczęto tworzyć kolejne spółki, dokonywano akwizycji i poszerzano zakres działalności. W 1994 r., Koos Bekker był jednym z założycieli dostawcy telefonii komórkowej MTN. Obecnie MTN jest dziewiątym co do wielkości operatorem telefonii komórkowej na świecie i największym w Afryce.

 

Od 1997 do 2014 roku Koos Bekker pełnił funkcję CEO koncernu Naspers. Ciekawostkę stanowi fakt, iż nie pobierał on wynagrodzenia, lecz posiadał opcje na akcje, do których prawa nabywał w miarę upływu czasu. Dzięki takiemu rozwiązaniu jego majątek rósł wraz ze wzrostem spółki. „Nie polecam tego każdemu, ponieważ wiąże się to z wysokim ryzykiem” – powiedział.
 

W 2014 roku zrezygnował z pełnienia funkcji CEO, a na jego miejsce dołączył Bob Van Dijk. Od 2015 roku Koos Bekker pełni funkcję przewodniczącego rady nadzorczej.
 
W 1998 r. Bekker, za pośrednictwem spółki Naspers, zainwestował w branżę internetową, podczas gdy technologia ta nie była jeszcze popularna w RPA. Stworzył serwisy News24 i Fin24, które są obecnie jednymi z najważniejszych serwisów informacyjnych w kraju. W czasie jego kadencji jako dyrektora generalnego, kapitalizacja rynkowa koncernu Naspers wzrosła z około 1,2 miliarda dolarów do 45 miliardów dolarów.

 

Obecnie Naspers jest globalną grupą internetową i jednym z największych inwestorów technologicznych na świecie. Spółka działa w 130 krajach i jest notowana na giełdach w Londynie i Johannesburgu. Grupa prowadzi działalność w Europie, Afryce, Ameryce Łacińskiej, Chinach, Indiach, Rosji i kilku innych krajach. Główne obszary jej działalności to komunikacja internetowa, rozrywka, gry i handel elektroniczny.
 
 
Inwestycja w Tencent
 
 
Za pośrednictwem Naspers Koos Bekker dokonał kilku udanych inwestycji. Jedna z nich szczególnie rzuca się w oczy. W 2001 roku doprowadził do zainwestowania przez Naspers w chińską spółkę Tencent, działającą w branży internetowej i medialnej. Dokonano wówczas zakupu 46,5% udziału w spółce za 32 mln dolarów. W 2018 r. Naspers posiadał około 31% udziałów w spółce Tencent i nadal jest jej największym udziałowcem. Inwestycja ta z czasem doprowadziła do wzrostu ceny akcji spółki Naspers i stała się jedną z najbardziej udanych inwestycji venture capital w historii. Naspers przez wiele lat nie sprzedał ani jednej akcji Tencenta. Dopiero niedawno zmniejszono udział w tej spółce do niecałych 29%. Wartość rynkowa tego pakietu akcji wynosi obecnie około 132 mld dolarów.
Poniżej przedstawiamy opis spółek zależnych od koncernu Naspers.

Prosus

Prosus jest globalną grupą działającą w sektorze m.in. e-commerce i jednym z największych podmiotów inwestujących w spółki technologiczne na świecie. Prosus jest inwestorem strategicznym i operatorem koncentrującym się na długoterminowym tworzeniu wartości poprzez budowanie firm technologicznych. W portfelu spółki znajdują się reprezentanci sektorów:
• płatności elektronicznych (fintech): Creditas, Emag, LazyPay, Luno, PaySense, PayU, Remitly;
• ogłoszeń w Internecie: AutoTrader, Autovit.ro, Avito, Domofond.ru, OLX, OLX Autos, LetGo, Otomoto, Property24;
• dostawców jedzenia: Delivery Hero, Facily, SWIGGY, Wolt;
• mediów społecznościowych: SimilarWeb, Tencent (wyżej wymieniony pakiet);
• ventures – m.in. Honor, Borneo, BUX;
• edtech – m.in.: Brainly, Udemy, Edu.Me;
• etail: Emag
• travel: Trip.com

W poniższej tabeli przedstawiono portfel aktywów notowanych spółki Prosus:

 

Tabela 1. Wartość aktywów spółki Prosus – zgodnie z danymi na dzień 31 grudnia 2021 r (mld USD)

Źródło:https://www.prosus.com/news/net-asset-value/, dostęp w dniu 13.04.2022 r.

 
W poniższej tabeli przedstawiono portfel aktywów nienotowanych spółki Prosus.

 

Tabela 2. Portfel aktywów nienotowanych spółki Prosus

Źródło: https://www.prosus.com/news/net-asset-value/, dostęp w dniu 13.04.2022 r.

 
 
Media24
 
 
Media24 to wiodąca afrykańska grupa medialna, obecna na rynku wydawnictw cyfrowych i tradycyjnych, dystrybucji i danych finansowych. Opierając się na swoim dziedzictwie Media24 koncentruje się na przyszłości, tworząc szybko rozwijające się portfolio mediów cyfrowych i firm zajmujących się handlem elektronicznym.
 
 
Takealot
 
 
Takealot to największy w RPA detalista e-commerce, z misją bycia najbardziej skoncentrowanym na kliencie miejscem zakupów online w Afryce. Takealot rozwijał się szybko od momentu uruchomienia w 2011 roku. Takealot dołączył do grupy Naspers w 2015 roku.
 
 
Inwestycje w Polsce
 
 
Koncern Naspers posiada spółki zależne prowadzące działalność również w Polsce. W 2008 roku dokonał zakupu (za pośrednictwem spółki Tradus) Grupy Allegro za 950 mln funtów. Allegro znajdowało się w posiadaniu Naspersa do 2016 roku, kiedy to zostało sprzedane funduszom Cinven, Permira i Mid Europa za 3,25 mld dolarów. Była to największa jak dotąd transakcja polskiego rynku internetowego. Grupa Allegro zatrudniała wówczas 1 275 pracowników, a na Allegro.pl zawierano ponad 14 mln transakcji miesięcznie.

 
Naspers posiada również serwis ogłoszeniowy OLX, który działa m.in. w Polsce, Brazylii, Indiach, Portugalii Rumunii i RPA. Jest to platforma służąca do kupna i sprzedaży usług i towarów. Istotnym segmentem działalności jest spółka OLX Autos. Jak powiedział Guatam Thakkar, CEO OLX Autos: „Rynek używanych samochodów obejmuje około 125 milionów transakcji na świecie o wartości dwóch bilionów dolarów. Duża część tego handlu odbywa się na rynkach wschodzących, gdzie Grupa OLX posiada już znaczące aktywa. Rynek samochodów używanych gotowy jest na zmiany. Jest on głęboko rozdrobniony, z wieloma dealerami, którzy nie zapewniają przejrzystości w zakresie jakości i cen. Na wielu rynkach proces zakupu jest czasochłonny, a do sfinalizowania transakcji potrzebna jest analogowa dokumentacja. A z perspektywy konsumentów jest to jedna z niewielu kategorii, w której zarówno kupujący, jak i sprzedający czują się oszukani na końcu transakcji, ponieważ nie wiedzą, czy otrzymali dobrą cenę i samochód zgodny z opisem” .*

 
Działalność w Polsce prowadzi z powodzeniem PayU – kolejny podmiot zależny spółki Naspers. W listopadzie 2006 roku założono spółkę PayU SA, a polska firma Platnosci.pl została włączona do grupy. Oprócz Polski PayU działa w 19 krajach w Azji, Europie Śrrodkowo Wschodniej, na Bliskim Wschodzie i w Afryce. Całkowita wartość płatności dokonanych za pośrednictwem PayU wzrosła 48%r/r, a średnioroczny wzrost w latach 2016 – 2021 wynosi 35%. Zarząd spółki zamierza wprowadzić PayU (po połączeniu z BillDesk) do grona 10 największych dostawców płatności elektronicznych na świecie. Transakcja nie uzyskała jeszcze akceptacji indyjskiego urzędu antymonopolowego .*
 
 
Kontrowersje
 
 
Działalności Koosa Bekkera i jego spółek towarzyszyły też kontrowersje. Były Minister Komunikacji RPA Yunus Carrim zeznał przed Komisją ds. Przejęć Państwowych, że Bekker odegrał znaczącą rolę w wywieraniu nacisków na urzędników państwowych w celu ochrony faktycznego monopolu MultiChoice na sektor płatnej telewizji w RPA. Nie udowodniono jednak jakichkolwiek oszustw czy korupcji ze strony MultiChoice.

W związku z wybuchem wojny na Ukrainie podmioty zależne Naspers działające w Rosji zdecydowały się wycofać z tego kraju. Jak poinformował w dniu 6 kwietnia 2022 roku East-West Digital News (EWDN), Avito, wiodąca rosyjska platforma ogłoszeniowa (spółka zależna OLX Group, należąca do powiązanej z Naspers firmy Prosus), będzie działać jako niezależny rosyjski podmiot. Zgodnie z oświadczeniem spółki Prosus: „Możemy potwierdzić, że OLX Group podjęła decyzję o zaprzestaniu wszelkich działań w Rosji. Trwa proces separacji, który doprowadzi do rozdzielenia firm na dwa niezależne podmioty. Avito będzie działać jako niezależny rosyjski podmiot zarządzany przez lokalny zespół menedżerów i kierowany przez własną radę dyrektorów. Prosus nie będzie na co dzień zaangażowany w działalność spółki, nie będzie dalej inwestował ani starał się czerpać korzyści ekonomicznych z udziałów w Avito w tych okolicznościach” .*
 
 
Podsumowanie
 
 
Obecnie Koos Bekker jest miliarderem z majątkiem szacowanym na 2,3 mld dolarów. Uważa on, że wczesne doświadczenia wychowywania się na farmie przygotowały go na dalszy przebieg kariery: „W rolnictwie mamy element ingerencji, sadzimy nasiona, potem mamy element natury, pada deszcz, otrzymujemy plon. Podobnie jest w biznesie – robisz pewne rzeczy, a środowisko rzuca na Ciebie pewne problemy i wtedy próbujesz je rozwiązać. Każde doświadczenie, przez które przechodzimy, jest poligonem, na którym uczymy się, jak osiągnąć nasze marzenia. Żadna lekcja życia nie jest zmarnowana.”* Wspomniał, że nigdy nie miał żadnego własnego oryginalnego pomysłu, ale wykorzystuje to, co już jest dostępne i ulepsza lub dostosowuje do otoczenia. Uważa, że wraz z wiekiem należy uczyć się szybciej wykorzystywać pojawiające się okazje. Koos Bekker to bez wątpienia człowiek, który potrafi to robić.

Opracował:
Piotr Krasuski
Manager Inwestycyjny
Prosper Capital Dom Maklerski S.A.

Zobacz podobne: