Przyszłość należy do prefabrykatów – artykuł ekspercki

Tradycyjne metody budowlane stają się coraz mniej efektywne, wobec innowacyjnych prefabrykatów betonowych. Materiał prefabrykowany, czyli element wykonany poza miejscem jego wbudowania, jest zazwyczaj przeznaczony do stosowania bez zmiany kształtów i wymiarów. Jest to rodzaj gotowego elementu betonowego, który na placu budowy może być złożony z innymi w całość jak dziecięce klocki. Takimi klockami, w zależności od wybranej technologii, mogą być całe ściany (prefabrykowane elementy wielkowymiarowe często stosuje się w budownictwie jednorodzinnym). Taka ściana ma już przygotowane otwory okienne, drzwiowe itd. Dalsze wymagane prace to uzupełnienie wnęk, wykończenie wnętrza oraz ocieplenie elewacji.

 

Rysunek 1. Budowa z prefabrykatów

Źródło: Ladnydom.pl, Jak długo trwa budowa domu? Rok, dwa lata czy… miesiąc?, fot. Danowood, data dostępu: 8.03.2022

 

 

Dzięki temu rozwiązaniu, osiąga się niezwykle dynamiczne tempo budowy – jedną kondygnację obiektu architektonicznego (ze stropem), o powierzchni zabudowy 120 m2, można postawić już w jeden dzień . Można to porównać z czasem budowy domu murowanego, który średnio jest szacowany na 2 lata (jeden rok na doprowadzenie budynku do stanu surowego zamkniętego, w kolejnym roku trwają prace wykończenie). Dodatkowo, tradycyjne metody wiążą się z koniecznością zaplanowania wcześniej robót (rezerwacja terminu wykonawców, sprawdzenie dostępności materiałów budowlanych) oraz z sezonowością (przerwy technologiczne, część prac budowlanych można wykonywać przy określonych warunkach atmosferycznych).

Kolejną zaletą prefabrykatów jest późniejsza oszczędność na materiałach wykończeniowych. Wynika to z wykonania wielu elementów już podczas przygotowania prefabrykatu. Uprzednie zaplanowanie elementu pozwala również przyczynić się do realizacji proekologicznej polityki zero-waste, poprzez redukcję ilości odpadów budowlanych. Co jeszcze można zyskać? Dzięki wcześniejszemu projektowaniu, można z góry przeznaczyć daną przestrzeń na otwory technologiczne. Pozwoli to w późniejszych etapach budowy domu na pominięcie skuwania ścian, a sieć elektryczna zostaje przeprowadzona przez te połączenia.

Powyższe argumenty, wskazują na znaczącą przewagę tego typu rozwiązań, nad tradycyjnym budownictwem we wskazanych obszarach. Nie jest to jak na dzień dzisiejszy dominująca forma budowy. W Polsce z prefabrykatów powstaje stosunkowo niewiele budynków mieszkalnych (Ok. 90% domów jednorodzinnych w Polsce wznosi się jako murowane ). Jednak nie wynika to z faktu nieznajomości ich na rynku. Wręcz przeciwnie, prefabrykacja była znana i stosowana już w ubiegłym wieku. Lata 80.XX wieku przyniosły kres popularności tego rozwiązania, może ze względu na kojarzenie się z PRL-owską „wielką płytą”?

 

Standard wykonania

Zakres prac jest zazwyczaj ustalany przez producenta, jednak można wyróżnić trzy warianty. Pierwszy z nich obejmuje przygotowanie stanu surowego zamkniętego (postawienie ścian, okna, drzwi wejściowe, stropy, schody, ścianki działowe, dach). Fundamenty i roboty ziemne nie są objęte tym standardem. Drugi wariant, stan deweloperski, obejmuje wykończenie z zewnątrz, jednak nie w pełni wewnątrz (brak armatury sanitarnej i osprzętu elektrycznego). Trzeci wariant jest stanem pod klucz, co oznacza gotowość do wprowadzenia.

 

Wady prefabrykatów

Wśród wad domów budowanych z prefabrykatów często wymienia się wyższe koszty, jednak jest to uzależnione od tworzywa, z jakiego został wykonany prefabrykat. Warto zaznaczyć, że technologie alternatywne w przyszłości mają potencjał by relatywnie tanieć, ponieważ ograniczają koszty robocizny, przerzucając pracę na maszyny w fabryce, a w miarę wzrostu popularności wystąpi efekt skali. Należy również doliczyć koszty pośrednie, zatem wynajęcie dźwigu na budowę, a co za tym idzie sporo miejsca na działce i lepsze utwardzenie placu budowy dla ciężkiego sprzętu. Jednak koszty budowy domu mogą w przyszłości przynajmniej w części zostać zrekompensowane – większość domów budowanych z użyciem alternatywnych technologii jest energooszczędna. Cechą tych domów jest ich niższe zapotrzebowanie na ciepło, lepsza izolacja ogranicza ilość traconego ciepła.
Z racji dominacji tradycyjnych konstrukcji w Polsce, podaż fachowców zajmujących się technologiami alternatywnymi jest na niskim poziomie, stąd znalezienie odpowiedniego fachowca bywa czasochłonne. Co więcej, takie firmy zazwyczaj wymagają płatności z góry/znaczących zaliczek. Oferta takich firm również bywa ograniczona (brak kompleksowych usług). Na odbiorcę może przypaść np. tworzenie fundamentów/tynkowanie elewacji. Kolejną wadą, która bywała w poprzednich częściach artykułu zaletą, jest wcześniejsze zaplanowanie gdzie będą umieszczone połączenia, otwory technologiczne, instalacja wodno-kanalizacyjna, czy też okna i drzwi, ponieważ potem już nie można zmienić takich ustawień w trakcie budowy. Co ciekawe, przed budową należy również rozplanować położenie szafek, gdyż będzie to wymagać utwardzenia konstrukcji w odpowiednich miejscach.

 

Rozwiązania modułowe często spotykają się również z nieufnością, niektórzy wciąż pozostają nieprzekonani co do jakości tego typu rozwiązań. Gdy konstrukcja prefabrykatów zbudowana jest z drewna i wody mineralnej, jest silniej narażona na spalenie, czy gorzej znosi zalanie w porównaniu do konstrukcji murowanej. Wytrzymałość ściany jednak, winna odzwierciedlać wytrzymałość tworzywa z jakiego została wykonana. Przy doborze tworzywa wysokiej jakości żywotność domu również jest analogiczna, nie musi być to dom jednopokoleniowy. Konkurencją do konstrukcji drewnianych są często prefabrykaty betonowe.

Rysunek 2. Przykładowe realizacje budynków mieszkalnych i biurowych w Szwecji i Finlandii, z użyciem technologii alternatywnych.

Źródło: HM Factory, data dostępu: 8.03.2022.

 

Rozwiązania modułowe i prefabrykaty są znane na rynku od wielu dekad, z powodzeniem często stosowane są na zachodzie Europy. W Polsce dominują rozwiązania oparte na konstrukcjach tradycyjnych, jednak coraz częściej na polskich ulicach pojawiają się również rozwiązania z użyciem technologii alternatywnych. Prefabrykaty mają potencjał do zwiększenia swego udziału w rynku, zagadką jednak pozostaje, czy sprawdzą się na tyle, by zdominować tradycyjne rozwiązania budowlane.

 

Opracowała:

Karolina Lenda
Analityk Inwestycyjny
Prosper Capital Dom Maklerski S.A.

Zobacz podobne: