Przeprowadzając ofertę publiczną, firma inwestycyjna ma obowiązek działać w sposób rzetelny i profesjonalny. Emitent musi więc zostać poddany badaniu przez firmę inwestycyjną, które zawiera w sobie ocenę takich elementów jak model biznesowy, sytuację finansową, czy też branże, w której operuje badany podmiot.
W trakcie badania firma inwestycyjna powinna oceniać zarówno sam instrument, w którego emisji ma zamiar pośredniczyć, jak również ryzyka związane z samym emitentem. Finalna ocena powinna zapewniać komfort wiarygodności wobec emitenta, zarówno dla samej firmy inwestycyjnej, jak i jej klientów, co można w potocznym żargonie inwestycyjnym określić jako „brak ukrytych trupów w szafie”.
W przypadku obligacji kluczowym elementem analizy jest ocena możliwości spłaty oraz alternatywnych źródeł spłaty (poprzez zabezpieczenie). Zarówno dla emitentów obligacji i akcji, posiadających historię finansową, jako pierwszy element oceny wskazuje się badanie informacji finansowych na podstawie sprawozdań finansowych dostarczonych przez emitenta. Firma inwestycyjna musi więc posiadać informacje, które umożliwiają jej rzeczywistą ocenę sytuacji finansowej. Ocena ta zawiera co najmniej 3 ostatnie lata obrotowe oraz najnowszej aktualne dane miesięczne/sprawozdanie śródroczne. Weryfikacji poddawane są również prognozy emitenta.
W ocenie emitenta brane pod uwagę są również dane znajdujące się z RZE, czyli Rejestrze Zobowiązań Emitentów (w przypadku firm, które tam się znajdują). W bazie tej znajdują się dane dotyczące ewentualny opóźnień w spłacie, czy też nieterminowych wykupów obligacji. Firma inwestycyjna sprawdza również, czy emiter terminowo zamieszczał sprawozdania finansowe w KRS, jak również w ocenie brane są pod uwagę opinie biegłego rewidenta, w szczególności jeśli budzą one zastrzeżenia wobec spółki.
Z kolei jeśli spółka nie posiada historii finansowej (np. start-up, czy też SPV), to firma inwestycyjna analizuje taki podmiot pod względem możliwości generowania przychodów i zysków w przyszłości, ze wskazaniem, że takie podmioty należą do grupy podwyższonego ryzyka.
Prawidłowo ocena spółek wymaga brania pod uwagę rodzaju prowadzonej działalności. Poszczególne branże cechują się innymi standardami rachunkowości, czy też oceną otrzymanych wyników. W ocenie sytuacji finansowej firma inwestycyjna uwzględnia takie wartości jak:
- Poziom, strukturę oraz dynamikę przychodów, kosztów i wyniku finansowego;
- Wskaźniki rentowności (np. ROA, ROE, ROS);
- Strukturę i dynamikę aktywów oraz pasywów;
- Wskaźniki rotacji i wskaźnik kapitału obrotowego;
- Wskaźniki płynności;
- Poziom zadłużenia, jego struktura i dynamika oraz wskaźniki z tym związane;
- Zdolność do generowania i wydatkowania przepływów pieniężnych;
- Wymogi kapitałowe (wobec podmiotów nadzorowanych przez KNF).
Kolejnym elementem badania jest ocena celów finansowych. Emitent powinien przedstawić informacje na temat planowanego przeznaczenia środków emisji, tak by możliwa była weryfikacja założeń określonych celów. Natomiast jeśli emitent dokonywał w przeszłości emisji instrumentu finansowego, to ocenie poddawane są również wcześniejsze emisje, czy zebrane w ich trakcie finansowanie zostało wykorzystane na realizację postawionych wówczas celów i czy cele te zostały osiągnięte.
Weryfikacji podlegają również prognozy finansowe, zwłaszcza przychody i wyniki, wraz z oceną realności założeń planu finansowego. W ramach oceny analizowana jest zdolność emitenta pod kątem generowania przepływów finansowych, za pomocą których zrealizowany będzie wykup zobowiązania. Analiza ta uwzględniać powinna różne zmienne, w tym przykładowo sezonowość działalności.
W ramach procesu oceny przedsiębiorstwa badaniu podlega również działalność emitenta, w tym skala działalności, branża w której operuje, wymogi prawne, przewidywanie zmiany regulacyjne, czy też otoczenie konkurencyjne.
Ocenie podlega również sytuacja prawna emitenta, w tym postanowienia statusu pod kątem przeprowadzenia emisji, istotne postępowania sądowe, posiadanie tytułów prawnych do aktywów będących zabezpieczeniem, posiadanie stosownych uprawnień niezbędnych do prowadzenia działalności (np. licencje, koncesje).
W ramach badania ocenie podlega również ryzyko reputacyjne, które powiązane jest ze strukturą akcjonariatu emitenta, składem grupy kapitałowej, czy też osób wchodzących w skład jego organów.
Należy również wskazać, że zgodnie ze stanowiskiem Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego firma inwestycyjna powinna zapewnić sobie możliwość odstąpienia od umowy i niewykonywania czynności, gdy w wyniku analizy działalność zostanie uznana za zbyt ryzykowną dla klientów. Dokumenty i informacje zgromadzone w ramach oceny archiwizowane są na zasadach określonych w art. 83a ust. 4 Ustawy obrocie.